Ngày chủ nhật (22-5) được chọn diễn ra cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội
(ĐBQH) khóa XIV và đại biểu HĐND (ĐBHĐND) các cấp (nhiệm kỳ 2016-2021).
Để bạn đọc hiểu rõ hơn về cuộc bầu cử này, BBT website xin thông tin một
số nội dung cơ bản về công tác chuẩn bị, triển khai bầu cử; giới thiệu
những điểm mới trong công tác bầu cử; việc hiệp thương nhân sự ứng cử...
Luật Bầu cử ĐBQH và ĐBHĐND năm
2015 (gọi tắt là Luật Bầu cử) được QH khóa XIII thông qua ngày 25-6-2015
tại kỳ họp thứ 9, gồm 10 Chương với 98 Điều, có hiệu lực thi hành từ
ngày 1-9-2015, trên cơ sở kế thừa những quy định của Luật Bầu cử ĐBQH
2010 và Luật Bầu cử ĐBHĐND 2003; đồng thời, bổ sung những quy định mới
cho phù hợp với Hiến pháp năm 2013 và tình hình mới.
Thứ nhất, Điều 4 Luật Bầu cử quy định quyền quyết định ngày bầu cử toàn quốc đối với cuộc bầu cử ĐBQH, bầu cử ĐBHĐND các cấp; quyết định việc bầu cử bổ sung đại biểu QH trong thời gian giữa nhiệm kỳ; quyết định, thành lập Hội đồng Bầu cử Quốc gia là thẩm quyền của QH thay vì Ủy ban Thường vụ QH như trước đây. Ngày bầu cử phải là ngày chủ nhật và được công bố chậm nhất là 115 ngày trước ngày bầu cử (Luật cũ là 105 ngày). Việc tăng thêm 10 ngày nhằm tạo điều kiện về thời gian để chuẩn bị và tiến hành các trình tự bầu cử được thuận lợi hơn, nhất là đảm bảo các bước trong quy trình hiệp thương được tốt hơn.
Thứ nhất, Điều 4 Luật Bầu cử quy định quyền quyết định ngày bầu cử toàn quốc đối với cuộc bầu cử ĐBQH, bầu cử ĐBHĐND các cấp; quyết định việc bầu cử bổ sung đại biểu QH trong thời gian giữa nhiệm kỳ; quyết định, thành lập Hội đồng Bầu cử Quốc gia là thẩm quyền của QH thay vì Ủy ban Thường vụ QH như trước đây. Ngày bầu cử phải là ngày chủ nhật và được công bố chậm nhất là 115 ngày trước ngày bầu cử (Luật cũ là 105 ngày). Việc tăng thêm 10 ngày nhằm tạo điều kiện về thời gian để chuẩn bị và tiến hành các trình tự bầu cử được thuận lợi hơn, nhất là đảm bảo các bước trong quy trình hiệp thương được tốt hơn.
Luật Bầu cử đại biểu QH và đại biểu HĐND năm 2015 tiếp tục đề cao quyền làm chủ của Nhân dân
Thứ hai, Điều 8 Luật Bầu cử quy định số lượng người dân tộc thiểu số
được giới thiệu ứng cử ĐBQH do Ủy ban Thường vụ QH dự kiến trên cơ sở đề
nghị của Hội đồng Dân tộc của QH, bảo đảm có ít nhất 18% tổng số người
trong danh sách chính thức những người ứng cử ĐBQH là người dân tộc
thiểu số. Số lượng phụ nữ được giới thiệu ứng cử ĐBQH do Ủy ban Thường
vụ QH dự kiến trên cơ sở đề nghị của Đoàn Chủ tịch Ban Chấp hành Trung
ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, bảo đảm có ít nhất 35% tổng số người
trong danh sách chính thức những người ứng cử ĐBQH là phụ nữ. Số người
được giới thiệu để ứng cử ĐBHĐND các cấp cũng phải bảo đảm có ít nhất
35% tổng số người trong danh sách chính thức là phụ nữ; số lượng người
ứng cử là người dân tộc thiểu số được xác định phù hợp với tình hình cụ
thể của từng địa phương. Trong khi đó, các Luật cũ chỉ quy định “bảo đảm
số lượng thích đáng đại biểu là phụ nữ, là người dân tộc thiểu số”.
Thứ ba, Luật Bầu cử quy định Hội đồng Bầu cử Quốc gia do QH thành lập (Luật cũ gọi là Hội đồng Bầu cử ở Trung ương do Ủy ban Thường vụ QH thành lập) có nhiệm vụ tổ chức bầu cử ĐBQH; chỉ đạo, hướng dẫn công tác bầu cử ĐBHĐND các cấp.
Thứ tư, Điều 29 Luật Bầu cử quy định những người đang bị tạm giam, những người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc cũng sẽ được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu ĐBQH và ĐBHĐND cấp tỉnh nơi người đó đang bị tạm giam, đang được giáo dục, cai nghiện bắt buộc. Như vậy, theo Luật này, chỉ những người đang bị tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, người đang phải chấp hành hình phạt tù và người mất năng lực hành vi dân sự thì mới không được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu ĐBQH và ĐBHĐND.
Thứ năm, tiêu chuẩn của người ứng cử ĐBQH đã được quy định tại Luật Tổ chức QH, còn tiêu chuẩn ĐBHĐND quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Trên cơ sở các quy định Luật Tổ chức QH và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các cơ quan, tổ chức, đơn vị được quyền giới thiệu người ra ứng cử cần đề cao trách nhiệm, giới thiệu những ứng cử viên tiêu biểu, có độ tuổi thích hợp, có đủ tài, đủ đức để cử tri có điều kiện lựa chọn người thực sự xứng đáng làm đại biểu cho mình để bảo đảm chất lượng từng bước nâng cao hơn nữa năng lực, trình độ của đại biểu.
Có thể thấy, Luật Bầu cử và các luật khác có liên quan đã có những nội dung đổi mới quan trọng, tiếp tục đề cao và phát huy quyền của Nhân dân trong bầu cử, ứng cử để lập ra cơ quan đại diện, cơ quan quyền lực Nhà nước ở Trung ương và địa phương là QH và HĐND các cấp.
Thứ ba, Luật Bầu cử quy định Hội đồng Bầu cử Quốc gia do QH thành lập (Luật cũ gọi là Hội đồng Bầu cử ở Trung ương do Ủy ban Thường vụ QH thành lập) có nhiệm vụ tổ chức bầu cử ĐBQH; chỉ đạo, hướng dẫn công tác bầu cử ĐBHĐND các cấp.
Thứ tư, Điều 29 Luật Bầu cử quy định những người đang bị tạm giam, những người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc cũng sẽ được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu ĐBQH và ĐBHĐND cấp tỉnh nơi người đó đang bị tạm giam, đang được giáo dục, cai nghiện bắt buộc. Như vậy, theo Luật này, chỉ những người đang bị tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, người đang phải chấp hành hình phạt tù và người mất năng lực hành vi dân sự thì mới không được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu ĐBQH và ĐBHĐND.
Thứ năm, tiêu chuẩn của người ứng cử ĐBQH đã được quy định tại Luật Tổ chức QH, còn tiêu chuẩn ĐBHĐND quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Trên cơ sở các quy định Luật Tổ chức QH và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các cơ quan, tổ chức, đơn vị được quyền giới thiệu người ra ứng cử cần đề cao trách nhiệm, giới thiệu những ứng cử viên tiêu biểu, có độ tuổi thích hợp, có đủ tài, đủ đức để cử tri có điều kiện lựa chọn người thực sự xứng đáng làm đại biểu cho mình để bảo đảm chất lượng từng bước nâng cao hơn nữa năng lực, trình độ của đại biểu.
Có thể thấy, Luật Bầu cử và các luật khác có liên quan đã có những nội dung đổi mới quan trọng, tiếp tục đề cao và phát huy quyền của Nhân dân trong bầu cử, ứng cử để lập ra cơ quan đại diện, cơ quan quyền lực Nhà nước ở Trung ương và địa phương là QH và HĐND các cấp.
Nguồn tin: Báo điện tử An Giang
